الفبای نت های موسیقی
الفبای نت های موسیقی
موسیقی، برای ثبت و انتقال به نسل های بعد، نیازمند خط و زبان است. خط و زبان موسیقی را اصطلاحاً تئوری موسیقی می نامیم. تئوری موسیقی، همان الفبای موسیقی است که از نت ها، علائم و اختصارات موسیقی تشکیل شده است. نت های موسیقی را می توان به حروف الفبای موسیقی تشبیه کرد. این حروف، بر خلاف الفبای سایر زبان ها، از ویژگی هایی چندگانه تشکیل شده اند. به بیان دیگر، هر نت موسیقی را می توان با 4 ویژگی اصلی آن شناخت. این ویژگی ها عبارتند از:
- زیر و بمی (زیرایی) – Pitch
- ارزش زمانی (دیرند) – Time Value
- قدرت صوتی (نوانس) – Dynamics
- رنگ صوتی (تمبر) – Timbre
در ادامه، توضیحات مختصری درباره هریک از این ویژگی ها را آورده ایم. برای آشنایی و مطالعه کامل هریک از این 4 ویژگی، روی نام آن در تیتر نوشته کلیک کنید.
فهرست الفبای نت های موسیقی
زیر و بمی نت های موسیقی، مهم ترین ویژگی این نت ها است. درواقع آنچه جریان موسیقی و ملودی را تشکیل می دهد، زیر و بمی نت ها است. بنابراین مهم ترین عنصر در الفبای نت های موسیقی، میزان زیروبمی این نت ها است. برای تعیین زیر و بمی نت ها در موسیقی، از نام نت ها، علائم تغییر دهنده، خطوط حامل و مفهوم اکتاو استفاده می شود.
زیر و بمی نت های موسیقی، همانطور که از نام آن پیداست، به میزان زیر یا بم بودن نت موسیقی بستگی دارد. این ویژگی که در زبان انگلیسی به آن Pitch گفته می شود، با مقدار فرکانس یا بسامد نت موسیقی رابطه مستقیم دارد. به بیان دیگر، هرچه نت موسیقی زیر تر باشد، فرکانس آن بیشتر و هرچه بم تر باشد، فرکانس کمتری دارد.
برای آشنایی دقیق تر با مفاهیم مربوط به زیرایی نت های موسیقی، روی این لینک کلیک کنید.
ارزش زمانی (Time Value) یا همان دیرند، از مهمترین بخش های الفبای نت های موسیقی است. این ویژگی، درباره مدت زمان اشغال شده توسط هر نت به وجود آمده است.
ارزش زمانی نت ها، با توجه به سه عامل زیر تعیین می شود:
همچنین با پشت سر هم آمدن ارزش های زمانی (بازه های زمانی) مختلف، ریتم (ضرب آهنگ) تشکیل می شود. به بیان دیگر، ریتم عبارت است از توالی بازه های زمانی مختلف. البته باید توجه کنید ریتم معمولاً در قالب وزن (Meter) شکل میگیرد.
برای آشنایی بیشتر با مفهوم ارزش زمانی نت ها در الفبای موسیقی، روی تصویر یا عنوان این بخش یا این لینک کلیک کنید.
۳. قدرت صوتی (دینامیک - نوانس)
یکی دیگر از عناصر مکمل الفبای نت ها در موسیقیُ قدرت صوتی است. این ویژگی گاهی با واژگان نوانس یا دینامیک (Dynamics) بیان می شود. قدرت صوتیُ بیانگر شدت یا حجم صدای حاصل از نت موسیقی است. این ویژگی دقیقا همان ولوم (Volume) یا مقدار دسی بل صدا است.
نمایش قدرت صوتی در الفبای موسیقی، از طریق علاپم انجام می شود. این ویژگی، مطمپنا مانند دو ویژگی قبل دقیق و قابل اندازه گیری نیست. بلکه تا حدی وصفی و نسبی است. به بیان دیگر، تلقی یک نوازنده از هر علامت قدرت صوتی با نوازنده دیگر ممکن است کمی متفاوت باشد.
در درسنامه مربوط به این مبحث، علائم و اختصارات آن به همراه توضیحات کامل در خصوص این خصلت نت ها آورده شده است. برای مطالعه این درسنامه، روی عنوان یا تصویر این بخش یا این لینک کلیک کنید.
۴. رنگ صوتی (تمبر)
آخرین ویژگی یک نت موسیقی که آن را منحصر بفرد می کند، رنگ صوتی یا همان تمبر (Timbre) است. رنگ صوتی به منبع تولید صدا اشاره دارد. به بیان دیگر، هر ساز موسیقی یا هر حنجره انسانی، رنگ صوتی ویژه خود را دارد. یک ملودی آشنا و معروف که بارها شنیده اید را در نظر بگیرید. این ملودی، می تواند توسط سازهای مختلف اجرا شود. شما هربار با شنیدن آن، متوجه خواهید شد که همان ملودی معروف را می شنوید. چراکه در هر حالت، سه ویژگی قبلی یکسان است. یعنی زیروبمی نت ها با هر سازی که اجرا شود به همان ترتیب است. همچنین ریتم (ارزش زمانی) و قدرت صوتی نیز یکسان خواهد بود. اما فرق این اجراهای مختلف، میان رنگ صوتی آن ها است.
در درسنامه مربوط به رنگ صوتی نت ها در موسیقی، این ویژگی مفصلا توضیح داده شده است. همچنین ویدئوی آموزشی موجود در این درسنامه، برای درک بهت موضوع به شما کمک خواهد کرد.
برای مطالعه درسنامه رنگ صوتی، روی عنوان یا تصویر این بخش یا این لینک کلیک کنید.
سایر درسنامه های تئوری موسیقی و الفبای نت های موسیقی
فاصله در موسیقی
ترکیب دو نت موسیقی را فاصله می نامیم. فاصله، بنیادی ترین مفهوم در تئوری موسیقی است که منجر به تشکیل آکورد، هارمونی و مودی می شود.
آکورد در موسیقی
آکورد ترکیبی از دو یا چند فاصله از یک نت مبدا مشترک است. هر آکورد یک نت پایه و یک مُد دارد. مثلا دو ماژور، سی بمل مینور و ...
گام در موسیقی
گام، عنصر تعیین کنند حالت و شکل کلی موسیقی است. در هر گام، تعدادی نت (معمولاً 7 نت) وجود دارد. این نت ها هریک نقش معین خود را دارند.
